Tektonika uczuć, Eric-Emmanuel Schmitt

Mam za sobą już kilka dzieł Schmitta, ale chyba jeszcze żadne nie zaskoczyło mnie tak bardzo, jak Tektonika uczuć – i to zarówno pod względem formy, jak i treści.

Głównych bohaterów jest dwoje – kobieta i mężczyzna, Diane i Richard – szaleńczo w sobie zakochani, nie potrafiący znieść nawet kilkuminutowej rozłąki. Wskutek paru niedomówień, głupich wątpliwości i dziwacznych kłamstw – kochankowie rozstają się. On co prawda wciąż chce się oświadczać, ale ona obiera inną taktykę – w ramiona ukochanego pcha inną – wynajętą specjalnie do tego prostytutkę. Zaczyna się istna burza, pełna napięcia i nieoczekiwanych zwrotów akcji – bohaterowie to zbliżają się do siebie, to oddalają, aby ostatecznie – po wielu zawirowaniach – wyjaśnić sobie wszelkie wątpliwości, jakie targały nimi od samego początku. Tylko czy wtedy nie jest już za późno?

Nie da się ukryć, że manipulacje, sekrety, dramatyczne porywy serca, fochy i intrygi mogą być irytujące. Zachowanie zarówno jej, jak i jego nieraz doprowadzało mnie do szału. Ale tak właśnie wygląda większość związków, jakie dane jest mi obserwować w życiu codziennym – zamiast szczerej rozmowy – duszenie w sobie, zamiast wyrażania czegoś wprost – półsłówka i niedomówienia ze złudną nadzieją w stylu: „a niech się sam(a) domyśli”. Do tego ciągłe kłamstwa, wieczna chęć trzymania drugiej osoby w garści i nieustające manipulacje – wszelkie te zachowania znakomicie unaocznia Tektonika uczuć.

Eric-Emmanuel Schmitt jest niezwykle zdolnym obserwatorem – jego bohaterowie nie są wcale przerysowani czy karykaturalni – tacy po prostu są ludzie. Angażują się na ślepo, nie mają do siebie szacunku i nie są zdolni do miłości bezwarunkowej. Do tego sami potrafią zniszczyć fundamenty czegoś, co nieraz budowali latami – raniąc jednocześnie najbliższe sobie osoby i samych siebie. Aż śmiać się chce, kiedy w literaturze – jak na dłoni – pokazane zostają wszelkie niedoskonałości relacji międzyludzkich. Komplikowanie prostych spraw jest bowiem chyba naszą domeną, ot co.

Nie bez przyczyny znajdujemy w dramacie Schmitta porównanie uczuć do ruchów tektonicznych. Uczucia bowiem przemieszczają się podobnie jak płyty, tworzące Ziemię – to oddalają się, to zderzają, wywołując wybuchy i trzęsienia oraz wszelkie niespodziewane reakcje.

Również ludzka psychika skonstruowana jest na tej zasadzie – jeden impuls, jedna mała iskierka, maleńki promień wystarczają, by obudzić uczucia lub wywołać katastrofę, by spowodować kolejne interakcje lub całkowicie odmienić rzeczywistość. Taką moc ma natura, taką moc ma i człowiek. I wcale nie jest to dobre, bo kiedy w grę wchodzą uczucia – to te rozjuszone emocje biorą górę nad rozsądkiem. I choć czasem potrzeba nam porywów i wzlotów – brak opamiętania może spowodować, że pozostaną już tylko słynne „płacz i zgrzytanie zębów”. Serce – jak najbardziej, ale niech i głowa ma czasem coś do powiedzenia. O rozczarowania przecież nietrudno…

Lekturę Tektoniki uczuć polecam wszystkim z całego serca. Bohaterowie czasem bywają męczący i drażnią, ale należy dać im szansę – są tylko zwykłymi śmiertelnikami, którzy zapomnieli, że czasem wystarczy szczera rozmowa i odrobina zaufania. Ich przykład powinien niektórym uświadomić, jak niewiele potrzeba, by miłość przerodziła się w „jedyne pewne uczucie” – nienawiść oraz to, jak łatwo można z własnej głupoty stracić coś pięknego i niepowtarzalnego. Schmitt jest pisarzem znakomitym – warto po niego sięgać. Zwłaszcza w przepięknym, polskim wydaniu. Okładki w Znaku zdecydowanie zachwycają – korespondują z treścią, przyciągają, a do tego kryją w sobie zagadki, które warto odkryć. Ale na takie zabawy można sobie pozwolić dopiero po lekturze. Zachęcam!

Moja ocena: 8,5/10