Z głowy, Janusz Głowacki

Chciałam rozpocząć tę recenzję słowami: „bardzo nie lubię biografii”, po czym przypomniałam sobie, jak bardzo zachwycił mnie John Lennon: o sobie i jak wiele miejsca na mych półkach zajmują biografie Garrinchy, George’a Besta, Maradony czy Beckhama, co daje jasny dowód temu, że jednak jakieś przekonanie do biografii mam. Wysnuwam wniosek więc inny: nie przepadam za biografiami ludzi, których losami się nie interesuję. I nie to, że mam coś przeciwko twórczości czy osobie Głowackiego, ale po prostu nie należę do grona jego miłośników i to tłumaczy dlatego miejscami wynudziłam się podczas lektury jego autobiografii.

Oczywiście: książkę czyta się nieźle – w warstwie językowej jest to najwyższa półka i kawał naprawdę dobrej twórczości. Ale chaotyczność, dygresyjność i wulgarność tekstu znużyły mnie dogłębnie. Mam świadomość, że taka nieco gawędziarska opowieść rządzi się swoimi prawami, ale niekoniecznie owe prawa muszą mi odpowiadać, czyż nie? W każdym razie książkę podzieliłabym na dwie części – interesującą i zbędną. W tej pierwszej umieściłabym wszelkie wspomnienia o czasach dzieciństwa (w tym zwłaszcza te o matce oraz Powstaniu Warszawskim), anegdotki z okresu PRL-u oraz realia życia na emigracji. Reszta – liczne romanse, zaplątane relacje z innymi ludźmi i wszelkie wynurzenia, w których autor postawił na wieczną ironię – wrzuciłabym do worka z etykietką „zbędne”, lub przynajmniej „nie dla mnie”, bo przecież kimże ja jestem, żeby dyktować znamienitej osobistości o czym ma pisać w książce, w której rozlicza się z sobą i swym życiem?

Mam wielki szacunek do Janusza Głowackiego – pisarza, felietonisty i scenarzysty. Pozę playboya staram się zrozumieć, ale nie mam przekonania co do autentyczności jego osoby. Autoironia, czarny humor i naśmiewanie się ze wszystkiego i wszystkich troszeczkę mi nie leżą – podobnie jak moja koleżanka Sylwia, z którą podejmowałam dziś dyskusję na temat Z głowy – zauważam chęć koniecznego wybielenia się, wytłumaczenia biernej postawy, ucieczki i odcinania się od tego, co było niby-najważniejsze, a jednak nie na tyle ważne, by o to walczyć. Fakt, Głowacki nie wyszedł na tym najgorzej – jako jeden z nielicznych odniósł sukces w Stanach Zjednoczonych – ale czy jest coś, co go tłumaczy? Inni podejmowali rękawice, a nasz pisarz rzucił biały ręcznik i się poddał – niby popierał tych, którzy się buntują, a jednak sam się od tego odciął… Czy słuszne to było działanie czy nie – nie mnie to oceniać.

Z głowy wypełniają realistyczne obrazy polskich i amerykańskich miast, sylwetki ludzi, znanych z telewizji i literatury oraz wielkie wydarzenia, których świadkiem był świat. Do tego cała gama odniesień literackich i liczne wspomnienia z życia. Nazwałabym to wszystko ciężkostrawnym grochem z kapustą – chaotyczność wspominek autora jest bowiem miejscami nie do zniesienia. Całość ratują jednak inteligencja i język autora, zasługujące na wielkie brawa. Ale czyż nie jest to stwierdzenie oczywistej oczywistości? Janusz Głowacki to przecież marka – nazwisko zacne i cenione. Pokłony składam przez wzgląd na wielki szacunek do literackiej osobistości. Własnych gustów i odczuć się jednak nie wyrzeknę.

Moja ocena: 7/10

Lena173, dziękuję bardzo za piękną pocztówkowo-listową niespodziankę! Nie wiem jak się odwdzięczę 🙂