TOP 10: najlepsze filmy polskie

Ten ranking powstał w grudniu 2010 roku, kiedy top-10 jeszcze nie funkcjonowało, więc postanowiłam go wskrzesić, byście i Wy się na jego temat wypowiedzieli. Wyglądało to tak:

Przyszła pora na kolejny ranking, który zobrazuje Wam moje filmowe gusta. Była już mowa o produkcjach zagranicznych, teraz przyszła pora na polskie. Ponieważ kino rodzime ma na swym koncie dziesiątki znakomitych tytułów, postanowiłam wprowadzić pewne ramy czasowe, dla zawężenia kręgu kandydatów i skupiłam się na ostatniej dekadzie. Wybór jednak wciąż był trudny i znów zabrakło miejsca dla wielu znakomitych tytułów. Przypomnieć chciałam przy tym również, iż określenie „najlepsze”, znaczy w tym kontekście dokładnie to samo, co „ulubione” (kwestia czysto subiektywna). Ponadto – ze wstydem przyznać muszę, że wielu interesujących filmów jeszcze nie widziałam, więc niech nikogo nie zdziwi, że jakieś rewelacyjne obrazy się tu nie pojawiły. Jak nadrobię straty, być może nowa lista będzie całkiem inna.

Pogoda na jutro (2003)
reż. J. Stuhr

Niezmiennie, od wielu lat jest to jeden z moich ulubionych filmów. Poruszający i przejmujący, brutalny i cholernie prawdziwy. Sytuacje z życia codziennego przedstawione zostają w sposób niezwykle wymowny i sugestywny, w pewnych momentach śmiech grzęźnie gdzieś w gardle i ustępuje miejsca refleksji nad rzeczywistością, w jakiej żyjemy. Nad zakłamaniem polityków, pędem za karierą i pieniądzem, bezwzględnością telewizji i upadkiem autorytetów. Do tego plejada znakomitych aktorów – Jerzy Stuhr, Maciej Stuhr czy Andrzej Chyra, zagwarantują widzowi niezapomniane wrażenia…

To jeden z tych filmów, po obejrzeniu którego przez długie minuty – jak otępiała – gapię się w ścianę i rozmyślam nad sensem wszystkiego. Poruszająca opowieść o życiu dwóch złomiarzy, z genialnymi(!) kreacjami Henryka Gołębiewskiego i Jacka Braciaka, zasługuje na ogromne uznanie. Jest to obraz wzruszający i przejmujący, surowy a przy tym pełen ciepła i prawdy. Opowiada o wartości człowieka, o docenianiu tego, co się ma i o rzeczywistości, którą często spychamy na margines, nie chcąc nawet wiedzieć o jej istnieniu… A druga strona medalu może okazać się wzruszająca i zasługująca na zrozumienie. Nie wolno tym zapominać.

Cześć, Tereska (2001)
reż. R. Gliński

Mam spory sentyment do tego filmu, gdyż był to chyba pierwszy tak poruszający mnie obraz. Sześć lat temu napisałam nawet swoją pierwszą, prostą recenzję w sieci i dotyczyła ona właśnie tego filmu. Podśmiewam się trochę z samej siebie, bo spojrzenie czupurnej szesnastolatki – choć wciąż prawdziwe – przybija niedojrzałością i wyciekającą zewsząd fascynacją życiem buntowniczej Tereski. Jedno wciąż podtrzymuję – jest to film, na który warto zwrócić uwagę i który – pomimo upływu lat – wciąż nie traci na aktualności. Problemy młodych ludzi nie zmieniły się zanadto. Problemy odtwórczyni głównej roli również… Niezwykle smutne, że dziewczyna, która miała szansę odmienić swój los, zdecydowała się wciąż kroczyć przestępczą ścieżką, skazując swoje dziecko na takie samo życie, od którego sama chciała kiedyś uciec…

Adaś Miauczyński jest życiowym nieudacznikiem – człowiekiem wiecznie niezadowolonym z siebie, agresywnym i borykającym się z nerwicą natręctw. Jego życie jest pasmem niepowodzeń i dziwnych zdarzeń, które czynią go tytułowym świrem i które nie pozwalają mu normalnie egzystować w społeczeństwie. Adaś czuje się wyobcowany i nierozumiany, przez co popada w jeszcze większe obsesje, a jego zachowania kompulsywne wciąż się nasilają… Dzień świra błędnie odbierany jest jako komedia – dla mnie jest to brutalnie prawdziwy dramat psychologiczny, z elementami satyry. Polecam obejrzenie i przyjrzenie się naszemu społeczeństwu w krzywym zwierciadle…

Pianista (2002)
reż. R. Polański

Pianista to film, którego chyba nikomu nie trzeba przedstawiać – niewielu znam ludzi, którzy jeszcze nie mieli okazji oglądać tego wzruszającego i pięknego obrazu o wojennych losach geniusza muzyki, Władysława Szpilmana. Choć film miewa pewne przekłamania (polecam skonfrontować go z książką), niewątpliwie warto po niego sięgnąć, bo to produkcja po prostu ważna i znakomicie zrealizowana…

W ocenie tego obrazu nie potrafię być obiektywna – fascynacja Ryszardem Riedlem i muzyką Dżemu nie do końca na to pozwala. Bo uwielbiam ten film pomimo wielu jego niedociągnięć, pomimo przekłamań i pomimo przedstawienia Ryśka jako wielkiego ćpuna, przy niemal całkowitym pominięciu jego wielkości, jako muzyka i wartości tego, co tworzył. Technicznie rzecz biorąc – film jest zrobiony znakomicie, nie brak w nim rewelacyjnej oprawy muzycznej i wybornej gry aktorskiej. Zabrakło w nim jednak „prawy i tylko prawdy”, ale tej polecam szukać w znakomitym dokumencie Sie macie ludzie, w reżyserii Krzysztofa Magowskiego.

Wesele (2004)
reż. W. Smarzowski

Wesele to kolejna komedia, która wcale komedią nie jest, bo człowiek w pewnym momencie uświadamia sobie, że śmieje się z samego siebie i z przywar, jakimi charakteryzuje się jego i jego rodaków. Typowe wiejskie wesele, przedstawione w filmie, doskonale unaocznia to, co dzieje się z ludźmi, ogarniętymi pazernością. Do tego wśród weselnych gości odkryjemy całą plejadę ludzkich zachowań – zakłamanie, fałszywość, sztuczność i wyrachowanie. Wesele to znakomita satyra na polską chciwość, okraszona dobrą muzyką i genialną grą aktorską. Czegóż chcieć więcej?

Odkąd 33 sceny z życia pojawiły się na festiwalach filmowych i w kinach, wywołały burzliwe dyskusje i skrajne emocje. Jedni zarzucają filmowi epatowanie wulgarnością i „szokowanie dla samego szokowania”, inni zaś zachwycają się interesującą konstrukcją psychologiczną postaci, dobrą muzyką i znakomitą grą aktorską. Ja staję po stronie tych drugich – i choć nie jest to film prosty czy przyjemny w odbiorze, niewątpliwie wart jest uwagi – ma w sobie coś prawdziwego, coś poruszającego i coś, co zostaje w sercu widza na długo po zgaśnięciu świateł…

Jasne błękitne okna (2006)
reż. B. Linda

Miałam sporo uprzedzeń wobec tego filmu – Bogusław Linda kojarzył mi się raczej z machaniem pistoletem i rzucaniem mięchem, aniżeli tworzeniem dobrych filmów, a Joannę Brodzik kojarzyłam głównie z dennych ról serialowych. Na szczęście dałam Oknom szansę i był to strzał w dziesiątkę – to jeden z najciekawszych i najbardziej wzruszających polskich filmów, opowiadający o sile przyjaźni i o… życiu. Po prostu o życiu… Poruszający obraz, który warto zobaczyć. Wcześniej jednak polecam przeczytanie książki – zawsze dobrze jest zachować „prawidłową kolejność”.

Do listy moich ulubieńców nie mogę nie zaliczyć jedynej polskiej komedii, do której lubię wracać i którą znam już właściwie na pamięć. Poranek kojota może nieco gryźć się z pozostałymi filmami w mym małym rankingu, ale przy całej mojej niechęci do prostych produkcji i prymitywnego humoru mam naprawdę wielki sentyment do Poranka i choć już nie rozbraja mnie on tak jak dawniej, to wciąż lubię go sobie przypominać, kiedy TVN raz do roku go odgrzewa. Rasowych komedii na wyższym poziomie jest pewnie wiele, ale ja upodobałam sobie akurat tę konkretną – uwielbiam Maćka Stuhra, uwielbiam Edwarda Lubaszenkę i uwielbiam świetne dialogi z tego filmu. I niech tyle wystarczy.

Dziś do tej dziesiątki z pewnością włączyłabym rewelacyjny obraz Big Love (recenzja), który zrobił na mnie na początku tego roku ogromne wrażenie.

A teraz pora na Was: jakie polskie filmy warto obejrzeć? Jakie lubicie najbardziej?

Temat na przyszły tydzień:
Najważniejsze nieprzeczytane książki.

O co chodzi? O takie tytuły, które znają „wszyscy” poza nami. O ominięte ważne szkolne lektury, o klasyki, po które jeszcze nie sięgnęliśmy.
Udanej zabawy!