Nauka serbskiego dla początkujących: skuteczne metody samodzielnej nauki w domu

Chcesz nauczyć się serbskiego bez wychodzenia z domu? To możliwe! Pokażę Ci to na swoim przykładzie, polecając darmowe i płatne materiały oraz dzieląc się doświadczeniami dotyczącymi samodzielnej nauki w ogóle. 

Odpowiem też na pytanie, czy łatwo się serbskiego nauczyć oraz czy jest to język podobny do polskiego, bowiem te zagadnienia zawsze ciekawią potencjalnych uczniów najbardziej.

Nauka serbskiego dla początkujących – podstawy

Na początek zacznijmy od najważniejszego. Polecę Ci kilka źródeł nauki języka serbskiego, z których możesz korzystać. Podzielone one będą na różne grupy i już na starcie Cię uprzedzam, że najlepiej postawić na silne zanurzenie w języku. Co to oznacza? W każdej z grup wybierz co najmniej jedno rozwiązanie dla siebie. Serbski to nie jest wszechobecny w naszej codzienności angielski. Nie nauczysz się go mimochodem, nie załapiesz żyjąc swoim codziennym życiem i też raczej nie trafisz na niego w szkole.

Przyłóż się więc i działaj na wielu frontach. To jeden z najlepszych sposobów na to, by języka rzeczywiście się nauczyć, a nie tylko odrobinę go liznąć.

Nie chcę Cię zniechęcać na starcie, ale wiedz, że wkuwanie słówek w aplikacji i śpiewanie piosenek Bregovicia to trochę za mało, żeby rozumieć język i umieć się nim porozumiewać. Dlatego jeżeli naprawdę zależy Ci na skutecznym opanowaniu serbskiego, wiedz, że warto do planu nauki włączyć zarówno bezpłatne, jak i płatne rozwiązania.

Blokada w mówieniu w języku obcym

Jeżeli tak jak ja masz za sobą edukację w polskiej szkole, raczej zgodzisz się ze mną, że niestety system ten nie przewiduje aktywnej nauki języka. Wkuwamy listy słówek, przerabiamy rozdziały podręcznika, czytamy na głos, piszemy ze słuchu. Ale jeśli chodzi o konwersacje – tutaj pojawiają się schody. Swobodne mówienie, na którym najbardziej powinno nam zależeć, zostaje zepchnięte na daleki margines. Albo nie pojawia się wręcz wcale.

Efekt? Blokada przed mówieniem. Dodatkowo potęgowana przez komentarze rodaków, którzy gdy tylko słyszą Polaka mówiącego obcym językiem – szczególnie angielskim, który wszyscy znamy – zaczynają głosić mądrości. A to akcent nie taki, a to wymowa, a to coś tam – wszyscy stają się specjalistami, choć swoje komentarze wygłaszają, rzecz jasna, w języku polskim i powinni po prostu… dać sobie na wstrzymanie.

I żeby uniknąć blokady w mówieniu, która – jak donoszą badania – dotyka większości z nas, polecam naukę nowego języka zaczynać od skoku na głęboką wodę. Może nie od konwersacji umówionych pierwszego dnia kontaktu z językiem, ale w miarę szybko.

Jeżeli ten temat interesuje Cię szerzej, zapraszam do lektury artykułu Blokada językowa – jak ją pokonałam?, tymczasem wróćmy do serbskiego.

Język serbski – nauka w szkole online

Swój pierwszy kontakt z mówionym serbskim zaliczyłam na zajęciach grupowych w bałkańskiej szkole językowej – blkn.pl. W jej ofercie znajdują się zajęcia z chorwackiego i serbskiego (które są niemalże jednym językiem), macedońskiego i bułgarskiego.

Próg wejścia jest tutaj bardzo niski, ponieważ zajęcia obejmują grupy najbardziej początkujące, a lektorzy – dr Aleksandra Tomić (moja nauczycielka) i Srđan Papić – znają także język polski. Dla osób, które boją się zacząć, łatwiej już być nie może – w razie problemów można się wspomóc rodzimym językiem, a cierpliwość i wsparcie lektorów są na wagę złota.

Na to, że nie kontynuowałam zajęć grupowych w BLKN wpływ miało jedynie to, że nie mogliśmy pogodzić harmonogramów, ale zaangażowanie właściciela – wspomnianego Srđana Papicia – w to, aby pomóc mi znaleźć jakieś rozwiązanie, było przecudowne. Ostatecznie przez jakiś czas spotykałam się na konwersacjach 1:1 z moją nauczycielką, ale transfer pieniędzy poza Unię Europejską jest tak problematyczny i drogi, że musiałam z tego rozwiązania zrezygnować. Zdecydowanie łatwiej było mi płacić czesne dla zarejestrowanej w Polsce szkole BLKN – i bardzo serdecznie ją polecam

Ponieważ jednak wciąż szukałam dla siebie jakiegoś rozwiązania, dołączyłam do zajęć grupowych na Uniwersytecie Otwartym Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadząca – Jolanta Ambroziak – przygotowała fantastyczny program, składający się z ultraciekawych i różnorodnych materiałów. Ubolewam, że po zakończeniu nauki na poziomie podstawowym było zbyt mało osób chętnych na kontynuację poziom wyżej, bo z przyjemnością kontynuowałabym tę przygodę dalej.

Ale nie ma tego złego…

Konwersacje z języka serbskiego

30 grudnia 2021 roku rozpoczęłam konwersacje na platformie językowej, na której dotąd uczyłam się angielskiego – i ze znalezionym tam nauczycielem spotykam się do dziś. Oczywiście online.

Kontakt z native speakerem może odrobinę przerażać, gdy zaczynamy naukę języka, ale już po kilku miesiącach konwersacji z serbskiego czułam się w mówieniu dużo pewniej niż po dwudziestu pięciu latach nauki angielskiego. Wszystko dlatego, że nie zdążyłam zbudować w swojej głowie blokady przed mówieniem. Skoczyłam na główkę i to przyniosło mi najszybsze i najlepsze efekty.

Platforma, z której korzystam, nazywa się Preply, a o jej specyfice przeczytasz m.in. w artykule Czy warto uczyć się na platformie Preply?

Jeśli zarejestrujesz się na niej z TEGO linku, to otrzymasz 70% zniżki na swoją pierwszą lekcję. Co ważne: pierwsza lekcja z danym lektorem jest zupełnie niezobowiązująca – dopiero po niej podejmujesz decyzję, czy chcesz wykupić więcej godzin nauki.

Ja wykupiłam, bo już po pierwszych zajęciach byłam pod gigantycznym wrażeniem poziomu przygotowania prowadzącego – i tego, jak dobrze nam idzie rozmowa, nawet jeżeli czasem ratuję się językiem angielskim. Albo polskim. Ale o podobieństwach (i różnicach) pomiędzy polskim i serbskim jeszcze wspomnę.

Z perspektywy czasu uważam, że zapisanie się na zajęcia 1:1 były dla mnie najlepszą decyzją. Na grupowych czułam się mniej pewnie, ponieważ krępowała mnie obecność innych osób, a poza tym musiałam zgrywać swój grafik z grafikiem innych. W przypadku konwersacji 1:1 sama zaklepuję konkretne godziny w grafiku mojego lektora i mam go na wyłączność. A to oznacza także dostosowanie zajęć w stu procentach do mnie, do moich zainteresowań i osobistych preferencji. W przypadku konwersacji językowych, to ogromne ułatwienie tematu.

Aplikacje do nauki serbskich słówek i zwrotów

Przetestowałam absolutnie wszystkie aplikacje do nauki serbskiego, jakie pojawiły się w AppStore i Google Play. Przez jakiś czas pozostawałam wierna popularnej apce Memrise, ale ostatecznie najdłużej pozostaję przy Drops. Zadecydowały aspekty wizualne, wygoda, niższe koszty i dostępne funkcjonalności. Już w wersji darmowej Drops świetnie się sprawdza, ale jeśli chcesz wypróbować wariant premium, skorzystaj z TEGO linku, aby odebrać dwa tygodnie wersji próbnej za darmo.

Za pośrednictwem Drops uczę się słówek. Baza tematyczna jest tu potężna, a system powtórek został tak skonstruowany, by przypominać o tym, co sprawia mi problem. I chociaż nie uważam wkuwania słówek za najlepszą możliwą metodę nauki języków, to traktuję ją jako przyjemny dodatek – szczególnie w te dni, gdy nie mam żadnego innego kontaktu z serbskim.

Kurs języka serbskiego online

Przez cztery semestry korzystałam z dostępu do kursów na stronie Serbonika. Wewnętrz znajdziesz materiały od poziomu A1 do A2, ale szkoła ta oferuje też inne opcje nauki: letnie zajęcia w Belgradzie czy grupowe spotkania online.

Od jakiegoś czasu system działania Serboniki się zmienił – i jeżeli chcesz uczyć się serbskiego samodzielnie (bez wysyłania nagrań i tekstów do nauczyciela), możesz to zrobić za darmo. Szczegóły znajdziesz na stronie Free Resources.

Polecam ten kurs szczególnie wówczas, gdy potrafisz upilnować się z samodzielną nauką. Ja przez dwa lata dostępu do płatnej wersji przerobiłam zdecydowanie za mało materiału. Lepszym motywatorem są dla mnie prace domowe zadawane przez nauczyciela, bo przynajmniej wiem, że zobowiązuję się przed kimś do ich wykonania. Ale tak czy inaczej – Serbonika to świetna platforma i skoro teraz udostępnia tak dużo za darmo, żal byłoby z tego nie skorzystać.

Książka do nauki serbskiego

Istnieje sporo podręczników do nauki serbskiego, ale nie wszystkie są łatwo dostępne. Te, na których ja pracowałam, to Učimo srpski. Srpski jezik za strance, części 1 i 2. Dostęp do nich otrzymałam dzięki zajęciom w BLKN, bo to w oparciu o nie pracowaliśmy na lekcjach grupowych.

Same podręczniki są dobrze skonstruowane i jeśli gdzieś na nie trafisz (celowo nie linkuję, bo łatwo znikają z aukcji internetowych), to oczywiście możesz dorzucić je jako kolejny element swojego planu nauki, ale nie będą one niezbędne.

Samodzielna nauka z podręcznika jest bardzo trudna. Raczej nie będziesz mieć problemu z serbską wymową, ale już odpowiedni akcent może okazać pułapką. Dlatego właśnie lepszym rozwiązaniem będą spotkania z nauczycielem, który skoryguje ewentualne błędy albo kurs zawierający materiały audio/wideo.

Serbski w życiu codziennym

Ponieważ większość z nas nie ma możliwości zamieszkać w Serbii i całkowicie zanurzyć się w języku, warto w domowych warunkach zapewnić sobie jak najlepsze warunki do oswajania z nim.

Ja czytam serbską prasę, oglądam telewizję i youtube’a, słucham radia i podcastów, śledzę twórców na Instagramie i TikToku, czytam newsy w apce Squid – i staram się robić jak najwięcej, aby język towarzyszył mi każdego dnia.

Przejrzyj bazę serbskich podcastów, przeszukaj media społecznościowe i YouTube’a, pobierz apkę telewizji RTS Planeta i znajdź najlepsze źródła dla siebie.

Moje prywatne polecenia serbskich źródeł, to na przykład:

• Play!Zine – portal gamungowy + darmowy magazyn do pobrania
• Južni vetar – serial (dostępny za darmo na RTS) mafijny, bijący na głowę Narcos
• Food Journalista – instagramerka kulinarna
• kritički – twórczyni poruszająca tematykę kobiecą
• Zdravo Srbijo – e-book jutuberki Moje Bluz z ciekawostkami o serbskiej kulturze 
• Go Speak Serbian– portal edukacyjny, polecam śledzić dziewczyny też w social mediach i zapisać do ich newslettera, ponieważ regularnie podrzucają darmowe PDFy z ćwiczeniami
• Makart – kanał książkowy na YouTubie
• InSerbiaWeDont– profil z memami, dzięki którym nieco podszkolisz slang i codzienną mowę
• Oblakoder – wielotematyczny magazyn z wysokiej jakości tekstami.

W przyszłości każdemu z powyższych zagadnień zamierzam poświęcić oddzielne artykuły, ale na ten moment wierzę, że uzbroiłam Cię w odpowiednią dawkę wiedzy i inspiracji na temat samodzielnej nauki serbskiego. Powodzenia w Twoich działaniach!

Czy serbskiego łatwo się nauczyć?

Na koniec krótko poruszę jeszcze jeden ważny wątek: mianowicie podobieństwo serbskiego do polskiego oraz to, czy łatwo się tego języka nauczyć.

Odpowiedź nie jest tak jednoznaczna. Z jednej strony logika podpowiada, że jest łatwo. Nie mamy problemu ze zrozumieniem serbskiej wymowy, znamy cz czy dź, które sprawiają trudność użytkownikom wielu innych języków i ze względu na wspólne korzenie po prostu naszym językom jest do siebie blisko. Z drugiej jednak strony – liczba tzw. false friends jest tutaj zdumiewająca.

Czasem w konwersacji strzelę polskim słowem, gdy nie znam lub nie pamiętam jego serbskiej wersji – i często mój nauczyciel jest w stanie zrozumieć, o co mi chodzi. Ale równie dużo mamy sytuacji, w których dane słowo znaczy coś zupełnie odwrotnego. Ot, na przykład

• trudna = w ciąży
• vredna = pracowita
• stolica = krzesło
• jagoda = truskawka
• čujem = słyszę
• itd. 

Oddzielną kwestią jest także dostępność materiałów do nauki, która w polskich sklepach czy księgarniach jest znacznie mniejsza niż w przypadku angielskiego, hiszpańskiego czy niemieckiego. Niemniej, uważam, że korzystając z dobrodziejstw internetu jesteśmy w stanie znaleźć tak dużo źródeł – darmowych i płatnych – że samodzielna nauka serbskiego nie powinna stanowić dla nas wielkiego wyzwania.

Mam nadzieję, że jeżeli dopiero zaczynasz naukę, to będzie to dla Ciebie wspaniała, owocna przygoda, która dostarczy Ci mnóstwa satysfakcji i radości!

Powodzenia!